حاکمیت دینی (به انگلیسی: Theocracy) به نوع خاصی از حکومت گفته میشود که در آن اصالت به قوانین دینی و فرد روحانی داده شدهاست، و نوعی حکومت است که در آن «خدا» مبنای سیاسی یک مملکت است و مملکت توسط نمایندگان مدعی خدا در رأس امور اداره میگردد. طرفداران این نوع از حکومت از آن با عناوینی چون «نظام دینسالار» و یا «دینسالاری» یاد میکنند.
بدین ترتیب مذهب غالب اصلیترین تعیینکننده? خط و مشی اداره جامعه در نظام دینسالار است. دینسالاری در تاریخ اسلام نیز به کرات ظاهر گردیده است.[1] امروزه، از میان 192 عضو سازمان ملل متحد، ایران از معدود کشورهایی است که بنا و اساس آن بر مبنای دینسالاری است
تاریخچه
واژه تئوکراسی از واژه یونانی θεοκρατ?α به معنی "حکومت خداوند" ریشه میگیرد. تئوکراسی اولین بار توسط جوزفیوس فلاویوس در قرن اول میلادی مطرح شد تا ویژگیهای حکومت یهودیان را مشخص کند. جوزفیوس اینچنین استدلال کرد که حکومت یهودیان به دلیل آنکه در هیچ کدام از سه نوع دولت شناخته شده یونانیان، یعنی پادشاهی، اشرافی و آنارشیسم(به مثابه پارادوکس هر نوع حکومتی) جا نمیگرفت، منحصر به فرد به حساب میآمد، از همین رو جوزفیوس تئوکراسی را به عنوان چهارمین شکل حکومتی که در آن خدا و قوانینش قدرت مطلق هستند تفسیر کرد. تعریف جوزفیوس تا قبل از عصر روشنگری کاملا قابل قبول بود تا زمانی که این اصطلاح شروع به کسب مفاهیم جامعتر و به صورت غیرقابل انکاری منفی کرد، بخصوص وقتی که مورد تفسیر هگل قرار گرفت.
حکومتهای دینسالار در حال حاضر
جمهوری اسلامی ایران
حکومت جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک جمهوری دینسالار تفسیر شده است. فرمانده کل قوا یا رهبر که یک فرد روحانی است توسط مجلس خبرگان رهبری انتخاب میشود.[7] شورای نگهبان قانون اساسی وظیفه دارد که هر قانون تصویب شده در مجلس را با قانون اساسی و قوانین شریعت اسلام مطابقت دهد، همچنین موظف است صلاحیت همه نامزدهایی را که جهت شرکت در هر انتخابات به جز انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در وزارت کشور ثبت نام میکنند را بررسی کند و پس از آن اجازه شرکت در انتخابات را به آن کاندیدا بدهد. مواردی از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران صراحتا به اسلامی بودن نظام و قوانین اشاره دارد
عربستان سعودی
قانون اساسی عربستان سعودی برپایه قوانین اسلامی یا شریعت نوشته شده است. قوانین اسلامی مسلمانان را امر میکند تا از الکل، فرآوردههای خوکی، قمار، زنا و بسیاری چیزهای دیگر که آن را حرام میخواند، پرهیز کنند.
میرمیران