سفارش تبلیغ
صبا ویژن

دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا دانشجویان اندیشه سیاسی دراسلام

ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی
• اندیــــــــشمندان , • • نظر

ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی (210 هجری قمری)، ریاضیدان، مهندس، منجم و نویسنده بزرگ ایرانی قرن سوم هجری قمری (برابر با قرن نهم میلادی) در ماهانِ کرمان دیده به جهان گشود.

 

 

درباره او

او ریاضیدانی بزرگ و مهندسی عالیقدر و منجمی زبر دست و نویسنده‌ای توانا بود و در بغداد می‏زیست. تاریخ تولد و وفاتش به طور دقیق معلوم نیست ولی با مراجعه مدارک موجود می‌توان حدس زد که وی در حدود سال 210 هجری قمری بدنیا آمده و در حدود 275 هجری قمری درگذشته‌است..[1][2][3]

ریاضی و هندسه

تخصص اصلی وی در هندسه و ریاضیات محض بود و آثار متعددی در این رشته‌ها دارد که مهمترین آنها تفسیر المقاله العاشره من کتاب اقلیدس است که هم اکنون در کتابخانه ملی فرانسه نگهداری می‌شود. معادله درجه سوم را به وی نسبت می‌دهند که در بین دانشمندان اسلامی به معادله ماهانی موسوم است. (معادله ماهانی: x^3 + c^2 b = c x^2)

ماهانی بخش عمده‌ای از زندگی خود را صرف ساختن واژه‌ها و اصطلاحات فنی کرد و قسمت‌های مهمی از اصول اقلیدس را تفسیر و تشریح کرد.[4][5][6]

نجوم

ابن یونس در زیج کبیر حاکمی از رصدهای زیر که ماهانی از سال 230 تا سال 252 انجام داده نام برده و آنها را مورد استفاده قرار داده‌است.

او همچنین آثار متعددی در نجوم دارد. مهمترین اثر او با مقاله فی معرفه السمت لای ساعه اردت و فی ای موضع اردت است که هم اکنون در استانبول موجود است.[7][8][9]

آثار

  • مساله فی المشکل من النسبه یا کتاب النسبه یا فی النسبه
  • مقاله فی معرفه السمت لای ساعه اردت و فی ای موضع اردت: در استانبول موجود است.
  • تفسیر المقاله العاشره من کتاب اقلیدس: در کتابخانه ملی فرانسه موجود است.
  • شرح مقاله پنجم کتاب اصول اقلیدس (در الفهرست ابن ندیم و کشف الظنون)
  • شرح مقاله دوم کتاب کره و استوانه ارشمیدس (خیام در جبر المقابله)
  • فی ست و عشرین شکلا من المقاله الاولی من اقلیدس التیی لما یحتاج فی شیی منها الی الخلف
  • اصلاح کتاب مانالاوس فی الاشکال الکریه
  • زیج (محمد بن ابوبکر فارسی در زیج ممتحن مظفری که نسخه آن در کمبریج موجود است.)
  • عروض کواکب
  • کتاب در بیان بیست و شش شکل از کتاب اقلیدس (که محتاج به برهان خلف نیستند)[10]